Cùng với xu hướng quan hệ tình dục sớm, tỷ lệ nạo phá thai ở tuổi vị thành niên của Việt Nam bị xếp vào hàng cao nhất Đông Nam Á và đứng thứ 5 trên thế giới. Đây không chỉ là một gánh nặng, thách thức lớn cho công tác dân số, mà nó còn để lại những hậu quả nghiêm trọng cho thế hệ trẻ.

Giáo dục sức khỏe sinh sản cho học sinh

 Trước thực trạng trên trong những năm qua vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên-thanh niên đã trở thành hoạt động thường xuyên của ngành dân số thị xã Long Khánh. Trong đó hoạt động tư vấn tuyên truyền là một trong những nhiệm vụ trọng tâm.

Có thể thấy rằng, trong những năm qua, sự nghiệp bảo vệ sức khỏe nhân dân nói chung và lĩnh vực chăm sóc sức khỏe sinh sản nói riêng ở thị xã Long Khánh không ngừng được tăng lên. Các dịch vụ chăm sóc sóc sức khỏe sinh sản đã được triển khai rộng khắp đến các xã vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn. Song song đó, công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản lứa tuổi vị thành niên-thanh niên đã được ngành dân số thực hiện rộng rãi từ năm 2007 đến nay với việc thực hiện “Đề án chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên và thanh niên” và hiện nay đổi tên là đề án “Tư vấn-khám sức khỏe tiền hôn nhân” cung cấp thông tin dịch vụ dân số sức khỏe sinh sản-kế hoạch hóa gia đình cho vị thành niên-thanh niên. Sau 9 năm triển khai đề án, đến nay 15/15 phường, xã và các trường THCS, THPT trên địa bàn thị xã đã thành lập được 28 câu lạc bộ tiền hôn nhân và câu lạc bộ chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên và thanh niên.

Đặc biệt cuối năm 2011, Trung tâm Dân số-Kế hoạch hóa gia đình thị xã Long Khánh đã hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học “Tìm hiểu về kiến thức, thái độ, hành vi của nữ sinh trung học tại Long Khánh về thái nghén và các biện pháp tránh thai”. Kết quả nghiên cứu cho thấy phần lớn các em trả lời không chính xác các câu hỏi chung về kiến thức có thai và biện pháp tránh thai. Ngay cả những câu hỏi rất cơ bản nhưng nhiều em trả lời không chính xác như khi nào người phụ nữ mang thai thì có đến 62,5% các em trả lời sai; Thời gian mang thai trung bình là bao nhiêu, có 29,3% các em trả lời sai. 43% các em cho rằng bao cao su có thể sử dụng lại nhiều lần, 56% các em cho rằng nữ sinh các em có thể đặt vòng tránh thai trong thời gian đang đi học, 54,2% cho rằng phá thai không ảnh hưởng đến sức khỏe.

Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, hàng năm Trung tâm Dân số-Kế hoạch hóa gia đình thị xã đã tổ chức hàng chục buổi tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản tại các trường tiểu học, THCS và THPT trên địa bàn thị xã với sự tham gia của hàng ngàn lượt học sinh. Đồng thời tổ chức các lớp tư vấn nhóm trực tiếp tại cộng đồng cho nam, nữ chuẩn bị kết hôn, mới kết hôn, vị thành niên, thanh niên và phụ huynh học sinh về chăm sóc sức khỏe sinh sản - kế hoạch hóa gia đình; cung cấp tài liệu, truyền thông, giao lưu, hội thi thu hút đông đảo các em tuổi vị thành niên-thanh niên tham gia. Ngoài ra, Trung tâm Dân số-Kế hoạch hóa gia đình thị xã còn tư vấn trực tiếp và tư vấn qua điện thoại cho hàng trăm lượt vị thành niên, thanh niên về các vấn đề chăm sóc sức khỏe sinh sản, các vấn đề liên quan về giới tính, mang thai ngoài ý muốn tạo điều kiện cho thanh niên được hưởng dịch vụ một cách thuận tiện.

Thực tế trong quá trình tổ chức tư vấn tại các trường học cho thấy, các em học sinh từ học sinh lớp 5 đến sinh học lớp 12 đều rất quan tâm đến vấn đề sức khỏe sinh sản và rất nhiều câu hỏi thắc mắc của các em đã đặt ra để bác sỹ tư vấn, giải thích. Các câu hỏi thường tập trung vào những vấn đề như sự thay đổi tâm sinh lý tuổi dậy thì hoặc những tình huống mà các em chưa biết cách xử lý.  Một số em sau khi dự các buổi tư vấn chia sẻ:

Em Mai Thị Hoàng Uyên, học sinh trường THCS Nguyễn Trãi: “Em được tìm hiểu cách bảo vệ sức khỏe của mình trong thời kỳ nhạy cảm. Về giới tính và quan hệ, em biết được cách bảo vệ mình trong lứa tuổi không nên có quan hệ tình dục sớm ảnh hưởng đến việc học tập và cách giữ mối quan hệ giữa một người nam và một người nữ để có tình cảm trong sáng. Thường khi ở nhà em không dám hỏi ba mẹ về những vấn đề như vậy, nhờ nhà trường hôm nay có buổi học như vậy em có thể cởi mở hơn và chúng em cũng mong muốn nhà trường có thêm nhiều buổi học như vậy để chúng em có thể tìm hiểu nhiều hơn.”

Em Nguyễn Trần Phương Anh- học sinh lớp 10B5 trường THPT Long Khánh: Qua buổi tư vấn ngày hôm nay ngoài việc em ôn lại những kiến thức mà em đã được trang bị từ trước thì em còn học hỏi thêm kiến thức mới và biết được tình trạng về bệnh vô sinh hiện nay. Ở nước ta hiện nay ngày càng nhiều người mắc bệnh vô sinh và tỷ lệ người vô sinh ngày càng trẻ hóa. Vì thế việc bảo vệ sức khỏe sinh sản tuổi vị thành niên rất là quan trọng để góp phần tránh bệnh này. Qua đây em còn biết cách chăm sóc sức khỏe của mình một cách khoa học hợp lý để tránh những loại bệnh đáng tiếc xảy ra.

Em Ứng Ngọc Hải- học sinh lớp 10B2 trường THPT Long Khánh: Qua buổi tư vấn ngày hôm nay em được học cách chăm sóc sức khỏe giới tính và biết được những hậu quả của quan hệ tình dục sớm vì ở tuổi này còn trẻ còn đi học quan hệ tình dục sớm sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe về sau và trong quá trình học tập sẽ bị ảnh hưởng.

Là người thường xuyên thực hiện các buổi tư vấn cho các em học sinh, bác sỹ Nguyễn Thị Tuyết Nga-Giám đốc Trung tâm Dân số-Kế hoạch hóa gia đình thị xã cho biết, vừa qua chúng tôi đã mở ra nhiều đợt tư vấn cho các em học sinh ở trường cấp hai, cấp 3 trên địa bàn thị xã Long Khánh của mình. Qua đó thấy rằng so với 3 năm trước đây thì nhận thức của các em đã hiểu biết đúng đắn hơn về có thai, biết thế nào là ảnh hưởng đến sức khỏe của mình, các em biết nhiều hơn về các biện pháp tránh thai. Qua các buổi nói chuyện chuyên đề  thì các em quan tâm làm sao quan hệ để đừng có thai, cái thứ 2 các em quan tâm phá thai nhiều lần thì có ảnh hưởng đến sức khỏe sau này không và cái thứ ba các em quan tâm các bệnh lý lây truyền qua đường tình dục và các em quan tâm phá thai nhiều lần có bị vô sinh hay không. Qua đây cho thấy rằng các hiểu biết về vấn đề có thai và ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào thì không chỉ những bậc cha mẹ cần phải biết, thầy cô giáo cần phải biết, xã hội cần phải biết mà ngay cả các em cũng cần phải biết.

Cũng theo bác sỹ Nga, để có thể cung cấp hướng dẫn các em biết cách chăm sóc sức khoẻ nói chung và sức khoẻ sinh sản nói riêng thì không chỉ nhà trường, ngành y tế mà gia đình cũng đóng vai trò quan trọng. Qua thực tế phỏng vấn một số phụ huynh cho biết, họ thường rất ngại và cho rằng giáo dục giới tính là vấn đề nhạy cảm, khó nói. Nhưng với thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay thì nên chăng chúng ta nên vẽ đường cho hươu chạy đúng còn hơn chạy “lầm đường lạc lối” để rồi xảy ra những hậu quả đáng tiếc.

                                                            Hương Lan