Ở Việt Nam chúng ta đã có khẩu hiệu: "Sống, làm việc theo Hiếp pháp và pháp luật” ra
đời từ đầu những năm 80 của thế kỷ XX, nhiều thể chế đã được ban
hành, nhiều giải pháp về công tác phổ biến, giáo dục pháp
luật (PBGDPL) đã được triển khai thực hiện, nhưng kết quả của
công tác PBGDPL vẫn còn rất hạn chế, đặc biệt là ý thức chấp hành pháp
luật của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức và người dân trong xã
hội chưa cao, làm ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội
của đất nước, hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước, làm giảm
tính nghiêm minh của pháp luật, ảnh hưởng đến nền pháp chế XHCN.
Trong những năm gần đây, công tác PBGDPL đã được Đảng và Nhà nước rất quan
tâm, coi là nhiệm vụ quan trọng, góp phần nâng cao hiểu biết, ý thức chấp hành
pháp luật của cán bộ, nhân dân, nhiều mô hình, cách làm hay đã được nhân rộng.
Trong đó có mô hình Ngày pháp luật là một cách làm mới, tích cực, góp
phần đa dạng hóa các hình thức PBGDPL hiện có. Từ sáng kiến trước đây của một
số tỉnh, trong năm 2010 Hội đồng phối hợp PBGDPL của Chính phủ đã hướng dẫn
việc nhân rộng Ngày Pháp luật trên phạm vi toàn quốc. Đến nay, hầu hết các Bộ,
ngành, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã triển khai thực hiện
mô hình này và đã đem lại hiệu quả thiết thực, góp
phần bảo đảm sự công khai, minh bạch của các chính sách, pháp luật của Nhà
nước.
Luật PBGDPL được ban hành, có hiệu lực thi hành từ
01/01/2013, nhằm tạo cơ sở pháp lý đồng bộ,
thống nhất cho công tác PBGDPL, tạo chuyển biến căn bản, bền vững về hiệu quả
của hoạt động PBGDPL, với việc huy động toàn bộ hệ thống chính trị tham gia
công tác PBGDPL, trong đó Nhà nước giữ vai trò nòng cốt; xác lập trách nhiệm và
cơ chế phối hợp, huy động các nguồn lực của các cơ quan, tổ chức và xã hội cho
công tác PBGDPL.
Thông qua hoạt động PBGDPL mọi cơ
quan, tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp đều có quyền và được tạo điều kiện thuận
lợi tiếp cận thông tin về pháp luật, qua đó nâng cao hiểu biết pháp luật và ý
thức tuân thủ, chấp hành pháp luật.
Điều đặc biệt, trong Luật PBGDPL đã
dành trọn 01 điều để quy định về Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam (gọi tắt là Ngày Pháp luật Việt Nam). Theo đó, “Ngày 09 tháng 11 hằng năm là Ngày Pháp
luật Việt Nam”. Ngày 09/11 chính là ngày Quốc hội nước Việt
Nam dân chủ cộng hòa (nay là nước Cộng hòa
XHCN Việt Nam) thông qua Hiến pháp năm 1946 - đạo luật cơ bản đầu tiên
của Nhà nước ta.
I. MỤC ĐÍCH, Ý NGHĨA CỦA NGÀY PHÁP
LUẬT
- Theo quy định tại Điều 8 Luật phổ biến, giáo dục
pháp luật, Ngày Pháp
luật (09/11) được tổ chức để tôn vinh Hiến pháp,
pháp luật, đồng thời tăng cường nhận thức cho mọi người về vai trò của luật
pháp trong đời sống, tăng cường sự hiểu biết pháp luật và khả năng thực thi
pháp luật trong hoạt động quản lý Nhà nước, hoạt động kinh tế - xã hội và sinh
hoạt hàng ngày của người dân.
Thông
qua Ngày Pháp luật giúp cho mọi tổ chức, cá nhân công dân có ý thức tuân thủ
pháp luật tốt hơn, là dịp để đánh giá lại những kết quả đã đạt được và những
hạn chế trong hoạt động xây dựng, thực thi pháp luật; là cơ hội để tổ chức
nhiều hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho cộng đồng thông qua những cách
thức khác nhau. Qua đó, những người thi hành pháp luật cũng sẽ nhận được những
thông tin phản hồi, những quan điểm đánh giá về tất cả các quy định pháp luật
cũng như cách thức thực hiện, hiệu quả của hệ thống pháp luật đối với đời sống
xã hội; từ đó hoàn thiện hơn hệ thống pháp luật, cũng như cải thiện, nâng cao
hoạt động của hệ thống tư pháp.
Ngày
Pháp luật khơi dậy trong mọi cá nhân công dân ý thức về trách nhiệm, bổn phận
và quyền lợi của mình mà tham gia một cách tích cực vào các sinh hoạt của đời sống
chính trị và đời sống xã hội. Do vậy, Ngày Pháp luật có ý nghĩa giáo dục sâu
sắc trong việc đề cao giá trị của pháp luật trong Nhà nước pháp quyền, hướng
mọi tổ chức, cá nhân tính tích cực tham gia với hành vi, thái độ xử sự pháp
luật đúng đắn, đề cao quyền cũng như trách nhiệm, nghĩa vụ của cá nhân công dân
trong học tập, tìm hiểu pháp luật và tự giác chấp hành pháp luật. Qua đó, góp
phần nâng cao ý thức và niềm tin pháp luật, từng bước xây dựng và củng cố các
giá trị văn hóa pháp lý trong cuộc sống xã hội. Đồng thời, đây còn là mô hình
để vận động, khuyến khích, kêu gọi toàn thể nhân dân chung sức, đồng lòng vì sự
nghiệp xây dựng và hoàn thiện Nhà nước, phát huy triệt để tinh thần đại đoàn
kết toàn dân tộc cùng tích cực hành động vì một Việt Nam dân giàu, nước mạnh,
dân chủ, công bằng, văn minh. Và đây còn là sự kiện chính trị, pháp lý có ý
nghĩa nhân văn, ý nghĩa xã hội sâu sắc.
- Trên
thế giới, hiện có nhiều nước tổ chức Ngày Pháp luật hay “Ngày Hiến pháp” như
một ngày hội để “thượng tôn pháp luật”, tôn vinh Hiến pháp – đạo luật gốc của
mỗi quốc gia. Hiện có khoảng 40 quốc gia lấy ngày ký, ban hành hoặc thông qua
Hiến pháp để hàng năm tổ chức kỷ niệm “Ngày Hiến pháp” của mình. Trong ngày
này, các luật gia, luật sư và các hiệp hội nghề nghiệp về luật tổ chức nhiều
hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật trong cộng đồng nhằm tăng cường hơn nhận
thức của nhân dân, học sinh, sinh viên về vị trí, vai trò tối thượng, không thể
thay thế của Hiến pháp, pháp luật trong đời sống kinh tế, chính trị, xã hội,
đặc biệt là về các giá trị tự do, dân chủ, công lý, công bằng.
- Ở Việt Nam, ngày
04/10/2010, Hội đồng phối hợp phổ
biến, giáo dục pháp luật của Chính phủ đã ban hành Công văn số 3535/HĐPH
hướng dẫn các cơ quan, tổ chức, đơn vị từ trung ương đến địa phương về việc áp
dụng chính thức việc thực hiện “Ngày
pháp luật” trong phạm vi cả nước. Trước đó, mô hình này được triển khai thực
hiện ở 10 địa phương cho thấy thực tiễn tổ chức triển khai mô hình này
phù hợp với điều kiện hoạt động của từng cơ quan, đơn vị, địa phương, góp phần
đa dạng hóa các hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật, hình thành thói quen
học tập, nghiên cứu, tìm hiểu pháp luật trong cán bộ, công chức, viên chức và
nhân dân.
Và Luật phổ biến, giáo
dục pháp luật quy định ngày 09/11 hàng năm là Ngày Pháp luật với dấu mốc đây là
ngày ban hành bản Hiến pháp đầu tiên của Nhà nước ta năm 1946, khởi đầu cho
tiến trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân,
do nhân dân và vì nhân dân. Là bản Hiến pháp của nền dân chủ đầu tiên của Nhà
nước ta, Hiến pháp năm 1946 đã thấm nhuần, thể hiện triệt để tinh thần, tư
tưởng của Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân,
là sự khẳng định mạnh mẽ các giá trị dân chủ, dân quyền, thượng tôn pháp luật
và còn tồn tại bền vững cho đến ngày hôm nay. Các giá trị đó thể hiện tập trung
nhất tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật, được kế thừa trong các bản
Hiến pháp năm 1959, 1980, 1992.
- Việc tổ chức định kỳ “Ngày pháp luật” thực chất là bố trí một ngày
trong tháng với lượng thời gian cần thiết (không nhất thiết phải cả ngày) để
cán bộ, công chức và các tầng lớp nhân dân tham gia học tập, tìm hiểu pháp
luật. Điều này có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh chúng ta đang đẩy mạnh xây
dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, bởi vì trong Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa thì pháp luật phải được tôn trọng và chấp hành nghiêm chỉnh, do
đó yêu cầu bắt buộc là mọi công dân mà trước hết là đội ngũ cán bộ, công chức,
viên chức phải hiểu biết và tuân thủ pháp luật.
- Ngày Pháp luật với nội
hàm ghi nhận ngày ban hành bản Hiến pháp dân chủ đầu tiên của nhà nước Việt Nam
thì không chỉ giới hạn chỉ là ngày 09/11, mà được coi là điểm mốc, là sợi chỉ
đỏ kết nối, xuyên suốt, có sức lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng dân cư, nhắc
nhở, giáo dục họ ý thức tôn trọng pháp luật, để không chỉ là một ngày, mà phấn
đấu sẽ là 365 ngày trong một năm mọi tổ chức, cá nhân tôn trọng và nghiêm chỉnh
chấp hành Hiến pháp, pháp luật theo hiện khẩu hiệu “Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”.
- Đối với công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật, Ngày Pháp luật cũng là một trong những chế định quan
trọng đặt tiền đề cho việc đổi mới tổ chức thực hiện công tác này. Ngày pháp
luật được tổ chức nhằm tạo bước phát triển mới trong việc nâng cao hiệu quả
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật - một bộ phận của công tác giáo dục chính
trị tư tưởng và là nhiệm vụ thường xuyên của toàn bộ hệ thống chính trị, các
cấp, các ngành với mục tiêu cuối cùng là hỗ trợ và tạo điều kiện để mọi cá nhân,
tổ chức biết sử dụng pháp luật làm phương tiện, công cụ bảo vệ quyền lợi và lợi
ích hợp pháp của mình, của Nhà nước và xã hội.
Việc tổ chức Ngày Pháp
luật hàng năm là đợt sinh hoạt chính trị - pháp lý sâu rộng, tạo cơ sở, tạo
động lực để triển khai thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả, thiết thực
hơn trong những năm tiếp theo, góp phần vào thành quả chung của công cuộc xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Vì vậy, việc tổ chức
Ngày Pháp luật Việt Nam có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là ngày để cả nước tôn
vinh Hiến pháp, pháp luật và giáo dục ý thức thượng tôn pháp luật cho mọi người
trong xã hội. Các hoạt động tuyên truyền về Ngày Pháp luật Việt Nam nhằm để:
- Một là: “Khẳng
định trí, vai trò của Hiến pháp, pháp luật trong quản lý Nhà nước và đời
sống xã hội”;
- Hai là: “Giáo dục cán
bộ, công chức, viên chức và người dân ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật;
ý thức bảo vệ pháp luật, lợi ích của việc chấp hành pháp luật”;
- Ba là: “Tuyên truyền,
phổ biến các quy định của Hiến pháp, pháp luật thiết thực với đời sống của nhân
dân, gắn với chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị”,
- Bốn là: “Vận động
nhân dân nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật”.
- Năm là: Việc tổ chức
"Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam" còn là dịp để “Biểu dương, khen thưởng các tập thể, cá
nhân tiêu biểu trong xây dựng pháp luật, thực thi pháp luật, phổ biến,
giáo dục pháp luật, gương người tốt việc tốt trong thực hiện pháp luật”.
Pháp luật còn quy định
rõ trách nhiệm của Chủ tịch UBND các cấp trong việc tổ chức Ngày Pháp luật Việt
Nam; Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và người đứng đầu các tổ
chức thành viên của Mặt trận trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của mình tổ chức
cho các hội viên, đoàn viên của tổ chức mình hưởng ứng, tham gia Ngày Pháp luật
Việt Nam.
Thông qua các hoạt động
tuyên truyền về Ngày Pháp luật Việt Nam để thu hút sự quan tâm và nâng cao nhận
thức của toàn xã hội về mục đích, ý nghĩa của công tác PBGDPL; tích cực cổ vũ,
khuyến khích các cơ quan, tổ chức, cá nhân công dân tôn trọng, nghiêm chỉnh
chấp hành và tự giác bảo vệ Hiến pháp và pháp luật sẽ góp phần tạo chuyển biến
mới về chất lượng trong công tác PBGDPL, nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật.
Với ý nghĩa Ngày Pháp
luật Việt Nam nêu trên, chúng ta tin rằng: Khi cả xã hội chung tay cùng công
tác PBGDPL, khi Hiến pháp, pháp luật được tôn vinh thì pháp luật sẽ được thượng
tôn trong ý thức mỗi người. Khi đó, việc “Sống, làm việc theo Hiếp pháp
và pháp luật” sẽ luôn được tuân thủ.
II. KHẨU HIỆU TUYÊN TRUYỀN
1.
SỐNG
VÀ LÀM VIỆC THEO HIẾN PHÁP VÀ PHÁP LUẬT
2.
TÍCH
CỰC HƯỞNG ỨNG NGÀY PHÁP LUẬT NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
3.
TÍCH
CỰC TÌM HIỂU PHÁP LUẬT, NGHIÊM CHỈNH CHẤP HÀNH PHÁP LUẬT LÀ TRÁCH NHIỆM CỦA MỌI
CÔNG DÂN
4.
ĐẨY
MẠNH CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH BẢO ĐẢM QUYỀN VÀ LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA NGƯỜI DÂN VÀ
DOANH NGHIỆP
5.
HOÀN
THIỆN THỂ CHẾ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VÌ MỤC TIÊU: DÂN
GIÀU, NƯỚC MẠNH, DÂN CHỦ, CÔNG BẰNG, VĂN MINH
6.
HOÀN
THIỆN THỂ CHẾ, CHÍNH SÁCH, NÂNG CAO HIỆU QUẢ THI HÀNH PHÁP LUẬT; TẠO MÔI TRƯỜNG
ĐẦU TƯ KINH DOANH THUẬN LỢI, BÌNH ĐẲNG CHO NGƯỜI DÂN VÀ DOANH NGHIỆP
7.
TĂNG
CƯỜNG PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP LUẬT NÂNG CAO Ý THỨC TUÂN THỦ, CHẤP HÀNH PHÁP
LUẬT CHO CÁN BỘ, NHAN DÂN
8.
XÂY
DỰNG, HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH, HỖ TRỢ KHỞI NGHIỆP, TẠO MÔI TRƯỜNG PHÁP LÝ THUẬN
LỢI CHO DOANH NGHIỆP
9.
XÂY
DỰNG XÃ ĐẠT CHUẨN TIẾP CẬN PHÁP LUẬT LÀ GÓP PHẦN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
10. ĐẨY MẠNH CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH, TĂNG
CƯỜNG ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN, ĐẢM BẢO CÔNG KHAI, MINH BẠCH, CHỐNG NHŨNG
NHIỄU, TIÊU CỰC
BAN TUYÊN GIÁO THỊ ỦY LONG KHÁNH