Tội phạm công nghệ cao là tội phạm sử dụng tri thức, kỹ năng, kiến thức, công cụ và phương tiện công nghệ thông tin để tác động đến các thông tin, dữ liệu, tín hiệu được lưu trữ, xử lý, truyền tải trong hệ thống mạng máy tính, xâm phạm đến trật tự an toàn thông tin, gây tổn thất đến lợi ích Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của các cá nhân, tổ chức. Tội phạm công nghệ cao chủ yều thuộc nhóm tội phạm hình sự.
Lừa đảo công nghệ cao là thủ đoạn lợi dụng công nghệ kỹ thuật cao để thực hiện hành vi lừa đảo. Tội phạm sử dụng công nghệ cao thực hiện bằng hình thức cố ý sử dụng tri thức, kỹ năng, công cụ, phương tiện công nghệ thông tin ở trình độ cao tác động trái pháp luật đến thông tin số được lưu trữ, xử lý, truyền tải trong hệ thống máy tính, tấn công chiếm quyền điều khiền hệ thống máy tính, điện thoại thông minh đánh cắp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng hoặc lợi dụng mạng Internet, mạng xã hội, đưa ra các thông tin gian dối, không có thật thực hiện hành vi lừa đảo .. chiếm đoạt tài sản.
Cảnh giác lừa đảo
Thời gian gần đây không chỉ nở rộ các hình thức lừa đảo qua mạng xã hội, mà còn có hình thức "thừa nước đục thả câu", đánh vào tâm lý hoang mang của những người vừa bị mất tiền. Các đối tượng xấu đóng vai luật sư, nhân viên ngân hàng, kỹ sư công nghệ thông tin cung cấp "dịch vụ hỗ trợ lấy lại tiền bị lừa" nhưng thực chất là lừa đảo đưa nạn nhân "vào tròng" thêm lần nữa. Các đối tượng công khai đăng quảng cáo hỗ trợ lấy lại tiền lừa đảo chuyền khoản, hay tiền chốt đơn trên các sàn giao dịch thương mại điện tử, chứng khoán…
Theo thống kê, trong năm 2023, tình hình lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam tăng 64,78% so với cùng kỳ năm 2022. Trong 06 tháng đầu năm 2024 trên địa bàn tỉnh xảy ra 18 vụ, thiệt hại 325.453.000.000 đồng. Các hình thức lừa đảo trực tuyến luôn có sự thay đổi, đan xen mới và cũ, đồng thời luôn luôn có những hình thái mới, tinh vi hơn.
Trường hợp gặp người dân là nạn nhân của các vụ lừa đảo, chiếm đoạt tài sản thì trước tiên khuyên người dân cần phải bình tĩnh và hết sức tỉnh táo, chỉ có thể dựa vào các cơ quan chức năng xác minh đối tượng lừa đảo và thu hồi lại tài sản. Trường hợp có nghi ngờ về hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tải sản hoặc bị lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì cần kịp thời thông báo cho cơ quan công an gần nhất để được tiếp nhận và hướng dẫn giải quyết.
Từng cán bộ, đảng viên cũng cần đặc biệt lưu ý, cẩn trọng khi chia sẻ thông tin cá nhân, kiểm soát những thông tin khi đưa lên mạng; Khi bất ngờ nhận được một đường link về khuyến mãi hấp dẫn qua email, hãy kiểm tra kỹ trước khi click mở, so sánh địa chỉ trang web đang được chuyển hướng với các trang web chính thống. Chỉ truy cập và cung cấp thông tin cho những website có chứng chỉ bảo mật https; Đặt câu hỏi xem sự việc đang diễn ra có hợp lý không trước khi chuyển tiền cho các đối tượng chưa bao giờ gặp mặt; Giữ thói quen luôn kiểm tra mọi thông tin, yêu cầu, nhất là liên quan đến tiền bạc, cho dù là từ người thân hay bạn bè.
Đồng chí Huỳnh Minh Nhựt – Phòng PA05, Công an tỉnh Đồng Nai phổ biến các hình thức lừa đảo và nội dung phòng tránh lừa đảo
Cán bộ, đảng viên nên tự cập nhật thông tin vê các chiêu trò lừa đảo mới của tội phạm mạng để tránh trở thành nạn nhân tiếp theo của lừa đảo trực tuyền tại trang Facebook củaa Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an tinh Đồng Nai theo đường dẫn https://www.facebook.com/anm.cadongnai và các trang mạng của công an các tỉnh, thành phó.
Tóm lại, để đấu tranh có hiệu quả với tội phạm sử dụng công nghệ cao, trước hết, chúng ta phải đẩy mạnh công tác tuyên truyên, giáo dục phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật khác có sử dụng công nghệ cao; trong đó tăng cường phối hợp đối với các doanh nghiệp cung cấp hạ tầng mạng và dịch vụ Internet, viễn thông, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, thanh toán điện tử, thương mại điện tử; làm tốt công tác tuyên truyền về phương thức, thủ đoạn hoạt động tội phạm để người dân nâng cao ý thức cảnh giác, tránh bẫy lừa đảo của các đối tượng.
Mỗi người cần tự bảo vệ mật khẩu, khóa mật khẩu, cơ sở dữ liệu, thông tin cá nhân, thông tin tài khoản và hệ thống thiết bị công nghệ cao của mình. Đồng thời, hãy trình báo cơ quan công an ngay khi có dấu hiệu bị lừa đảo...Trên thực tế, cơ quan Công an, cơ quan Nhà nước không yêu cầu người dân chuyển tiền vào tài khoản để bảo lãnh, để xác minh hay gửi các lệnh, quyết định, giấy mời, giấy triệu tập qua mạng xã hội. Tuyệt đôi không cung cấp tên đăng nhập, mật khẩu, mã OTP.. cho bất kỳ ai, kể cả người tự xưng là nhân viên ngân hàng, cơ quan chức năng qua điện thoại. Không truy cập, đăng nhập, tải các web, đường link được gửi từ người lạ, không rõ nguồn gốc.
Trần Thành