Hơn nửa thế kỷ trước đây, phong trào Thơ mới đã có những đóng góp đáng kể vào sự phát triển của nền văn học trước Cách mạng tháng Tám.
Các thi sĩ của thuở ấy đã đem lại cho bạn đọc tiếng nói mới, phản ánh khá trung thực tâm trạng của cả một lớp thanh niên tiểu tư sản trong cuộc sống có nhiều đau buồn, trăn trở và đôi khi bế tắc trước cuộc sống. Với sự đổi mới mạnh mẽ của hình thức nghệ thuật, Thơ mới thực sự đã thu hút được sự chú ý của đông bạn đọc yêu thơ.
Hai tác giả Hoài Thanh và Hoài Chân đã sớm nhận ra giá trị ấy, kịp thời sưu tầm, giới thiệu các thành tựu qua tác phẩm Thi nhân Việt Nam, cho xuất bản vào đầu năm 1942. Từ đó đến nay, quyển sách đã được tái bản rất nhiều lần.
Để có được quyển sách, hai tác giả đã mất nhiều công sức đọc và tìm ra trong hàng chục nghìn bài thơ của hàng trăm tập thơ và những bài thơ in rải rác trên các báo, thậm chí là thơ chép để tìm ra những tinh hoa và thâu tóm lại. Quyển sách đã phê bình tỉ mỉ 46 nhà thơ và 169 tác phẩm tiêu biểu.
Năm 1942, văn đàn Việt Nam rộn ràng đón nhận tập phê bình văn học “Thi nhân Việt Nam" của Hoài Thanh và Hoài Chân. Đây là cuốn sách hợp tuyển vừa là nghiên cứu, phê bình về phong trào Thơ mới, ghi nhận lại những tên tuổi nhà thơ và bài thơ có giá trị trong khoảng thời gian khoảng 1932-1941, khi mà phong trào Thơ mới đang rộ nở và sắp đi vào kết thúc.
Cuốn sách là một hợp tuyển đầu tiên của thời kỳ Thơ Mới, ghi nhận những tên tuổi nhà thơ và những bài thơ giá trị trong khoảng 1932-1941. Tác phẩm bình luận theo phương pháp chủ quan, được nhiều nhà văn đánh giá rất cao về giọng bình và trình độ cảm nhận của tác giả.
“Thi nhân Việt Nam" - Một cuốn sách tổng kết lại cả một giai đoạn thơ ca khi mới xuất hiện bị người ta phủ định, thì dần dà về sau, khi nhìn lại những tác phẩm ấy, ta mới hiểu rõ, mới sâu sắc cảm nhận được sự đánh giá, phê bình của tác giả dành cho một quãng thời gian đổi mới. Thời gian là thước đo mọi giá trị, theo đó cuốn sách đã được trả về đúng vị trí của nó và cho đến hôm nay, sự tái bản nhiều lần với số lượng không nhỏ đã là một minh chứng khẳng định “Thi nhân Việt Nam" là cuốn sách phê bình văn học hay nhất mọi thời đại. Điều thật sự quan trọng và có chút dư vị cảm động là sự "sống lại" của Thơ mới và "Thi nhân Việt Nam" từ nửa sau thập niên 1980, dưới tác động của sự nghiệp đổi mới đất nước do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
Quả thật, đọc “Thi nhân Việt Nam" hứng thú như đọc thơ, thưởng thức cùng người bình, thấy yêu thêm thơ và cả những câu chuyện kể về tác giả, tác phẩm. Thi nhân Việt Nam được đánh giá cao tới mức khi nhắc tới một nhà thơ nào đó giai đoạn này, thường có câu khuôn sáo: Hoài Thanh đã viết trong Thi nhân Việt Nam…
Cuốn sách “Thi nhân Việt Nam" của hai tác giả Hoài Thanh và Hoài Chân do Nhà xuất bản Văn học tái bản và phát hành năm 2022. Sách đang được lưu trữ và phục vụ tại Thư viện thuộc Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao thành phố Long Khánh. Xin giới thiệu đến quý bạn đọc./.